‘Op Vlinderbos leer je jezelf kennen door de ander.’
Vraaggesprek met onze directeur bestuurder Martijn Staats
Tekst: Hester Zitvast
Hij is 50, getrouwd, vader van drie meiden van 17, 13 en 8 en sinds afgelopen najaar de nieuwe directeur van Jenaplan Basisschool Vlinderbos. Martijn Staats heeft er inmiddels zijn draai gevonden en vindt het tijd zichzelf én Jenaplan voor te stellen aan De Ronde Venen. ‘Leg maar eens helder uit waarom jouw school uniek is. Ik voel op Vlinderbos iets op een ander niveau.’
Jenaplanonderwijs is Martijn niet onbekend. Hij begon ooit zijn carrière als leerkracht op een Islamitische school en viel daarna al snel voor Jenaplan, toch vindt hij het lastig in een paar zinnen te omschrijven wat deze onderwijsvorm nou zo uniek maakt. Het kind staat centraal ja, maar dat communiceert iedere school… “Op Jenaplan wordt niet alleen rekening gehouden met verschillen, wij gaan uit van verschillen, misschien kan ik het dan zo goed omschrijven. Kinderen worden op Jenaplan gezien in hun zijn. Het ene kind is wat stiller – en dat mag. Het andere kind is wat drukker, dat mag ook. Het maakt je niet lastig, het is oké. Wij bieden een uitgestoken hand om verder te komen. Wat heb je nodig om iets in de groep te bespreken? Zo hadden we hier onlangs een meisje dat het doodeng vond een spreekbeurt te houden, ze had er echt last van. In zo’n geval passen we de opdracht aan de mogelijkheden aan, zonder het doel te veranderen. Ze heeft haar spreekbeurt voor vier klasgenootjes gehouden en dat ging goed. Het werd zo toch een succeservaring voor haar en het deed recht aan haar eigenheid. Van daaruit kun je verder gaan met een volgende stap.”
De druk vanuit de maatschappij is groot, ziet Martijn. Het is een heftige tijd, met veel vragen en lang niet alle antwoorden. Een achtbaan noemt hij het zelfs. “Die achtbaan kun je als school niet veranderen. De wereld is te groot om volledig te begrijpen of te omvatten. Je kunt niet álles en ook dat is een belangrijke les. Het is ook goed om iets niet te weten of te kunnen. Wij leren kinderen keuzes te maken; nu even niets is ook goed. Even de benen over elkaar en reflecteren. Waar word je blij van? Iedere klas heeft hier een zolder, waar een kind zich even rustig terug kan trekken als daar behoefte aan is. Ontspannen en dan weer inspannen. We hebben hier te maken met kinderen van 4 tot en met 12 jaar. Ze mogen ook nog gewoon klein zijn en spelen. School moet in mijn ogen vooral een veilige plek zijn. Veilig door een hek om het schoolplein en een goed schoolgebouw, maar ook veiligheid in de vorm van structuur en een goed team. Dat team heeft Vlinderbos. Hier krijgen kinderen vrijheid in gebondenheid. Niet alles is oké, niet alles mag – ook Jenaplan heeft kaders. Als een kind heel hard muziek wil draaien, zal een ander daar last van hebben en niet kunnen leren. Dat kan dus niet. Wat ik op Vlinderbos zie, is dat kinderen elkaar als het nodig is corrigeren. Je ziet daarmee het gedrag van de stamgroepleider terug in het kind. De school is een omhulsel voor de kinderen, zo zei een ouder onlangs. Dat vind ik een mooie term.”
Martijn is nu een klein half jaar als directeur op Vlinderbos aan het werk en is heel enthousiast over wat hij gezien heeft. “Dit is echt een heerlijke school. Je merkt dat het een veilige plek is aan hoe kinderen met elkaar omgaan. Recent hadden we een muziekavond en een meisje uit de bovenbouw vond haar optreden zó spannend, dat het niet lukte. Haar stamgroep kwam om haar heen staan en ondersteunde haar. De groep zette haar als vanzelf in haar kracht door te helpen. Hoe ontstaat zoiets nou? Dat ontstaat doordat de structuur op een school in orde is.”
Op Vlinderbos start de dag altijd met de gehele stamgroep in een kring. Kinderen krijgen daar de ruimte te vertellen wat ze hebben meegemaakt. Je leren presenteren, leren vertellen in een groep, is voor ons heel belangrijk. Vanuit de kring gaan de leerlingen met instructie aan het werk. IPC (International Primary Curriculum) is de kern van het Jenaplanonderwijs, het hart van de school, zoals Martijn het noemt. “Dit onderwijsconcept gaat over kennis van de actualiteit van dichtbij én ver weg. Wereldoriëntatie, waarbij de beleefwereld van het kind centraal staat. Momenteel is het thema De Actieve Planeet, bijvoorbeeld. Daarin worden aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en overstromingen behandeld. Lezen, rekenen en schrijven zijn nodig om de wereld te kunnen ontdekken. Bij IPC werken we met vaste leervragen, maar ook met leervragen vanuit het kind. Wat willen ze weten? Waar verwonderen ze zich over? Daar gaan we mee aan de slag.”
Aan ouders die eens een kijkje willen nemen op school, adviseert Martijn gewoon een afspraak te maken en langs te komen. “Je moet de sfeer proeven, je moet het voelen. Vlinderbos heeft een huiselijke geborgenheid. Aan de ene kant kent de school een bepaalde zachtheid, aan de andere kant laten we natuurlijk ook resultaten zien. Net als iedere andere school heeft Vlinderbos leerlijnen, maar de manier waarop hier aan resultaat gewerkt wordt, sluit als je het mij vraagt heel fijn aan bij het kind. Vlinderbos geeft onderwijs in de basisvakken én in iets extra’s, iets waar het kind gelukkig van wordt. Neem die YouTuber die niet zo goed is in rekenen, maar wel in zichzelf te presenteren. Wij stimuleren het lef dát talent te ontwikkelen.”
En tot slot benadrukt Martijn nogmaals de sfeer tussen kinderen onderling, het elkaar helpen, samenwerken. “Je leert jezelf hier kennen door de ander, niet door je te laten overtuigen, maar door je te laten nadenken en door te spiegelen. Wij leren kinderen verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag en keuzes. Je zou niet moeten streven naar kortstondig geluk als geld of aanzien, maar moeten streven naar samen, iets doen met en voor de ander. Dat geeft een duurzame vorm van geluk. Vlinderbos is voor mij echt een heerlijke Jenaplanschool, waar ik heel blij én gelukkig van word.”
